کتاب «ناصر خسرو لعل بدخشان» با تکیه بر سفرنامه او و تغییراتی که طی این سفر داشت به بازنمایی از چهره مذهبی، فلسفی و ادبی این حکیم پرداخته است.
رخدادشهر: کتاب «ناصر خسرو لعل بدخشان» اثر آلیس سی هانسبرگر با ترجمه فریدون بدره‌ای چندی پیش توسط انتشارات فرزان روز منتشر شد و اکنون با قیمت ۱۵۰ هزار تومان به چاپ سوم خود رسیده است.
ناصرخسرو حکیم، شاعر و جهانگرد ایرانی، زندگی پرماجرایی داشت که به دو مرحله متمایز تقسیم می‌شود: تا ۴۳ سالگی که به تحصیل و فراگرفتن علوم زمان و رفت و آمد به دربار سلاطین و امیران و جست و جوی مال و جاه اشتغال داشت؛ و مرحله دوم، که از خواب چهل‌ساله خویش بیدار شد و به خدا و زهدو عبادت روی آورد.
در سفر سه ساله‌اش به مصر بود که به آیین اسماعیلیه گروید و پس از طی مراحل مختلف به مقام حجت رسید. ناصرخسرو، علاوه بر مراتب مذهبی و فلسفی، یکی از چند قصیده سرای درجه اول زبان فارسی در طول تاریخ ادب ایران به شمار می‌رود و در شیوه خاص خود چهره‌ای یگانه است.
در کتاب «ناصر خسرو لعل بدخشان» با چهره‌های مذهبی، فلسفی و ادبی این حکیم آشنا می‌شوید. این کتاب در دوازده فصل تنظیم شده و نویسنده آنرا بر اساس سفرنامه ناصرخسرو و مضامین نهفته در افکار او نوشته است. مسیر سفر ناصرخسرو و تغییراتی که او طی این سفر داشت، دستمایه نوشتار این کتاب شده است.
ناصرخسرو اوراق کتاب‌های بسیاری از انواع مختلف را، چون شعر و سفرنامه و فلسفه و زندگینامه و تاریخ اجتماعی، اصول عقاید دینی، تذکره‌های ادبی، و جغرافی، با گام‌های استوار درمی‌نوردد. خود وی کتاب‌هایی اساسی در سه نوع اول نوشته است، و روایات دست داشتن در انواع دیگری را هم به او نسبت داده است.
ایلنا نوشت، وی بر عرصه قرنها نیز، از قرن پنجم / یازدهم، زمانی که در شرق ایران و آسیای مرکزی پا به دنیا گذاشت و شکوفا شد تا این روزگار که پارسی زبانان اشعار او را در گفتگوهای روزانه‌شان به شاهد می‌آورند و عبارتی از آن‌ها را به عنوان ضرب المثل – مانند «از ماست که بر ماست» – بر زبان می‌آورند، گام برداشته است.
ااگر ناصرخسرو امروز، حتی در ایران، کمتر از شاعران دیگر همچون سعدی، خیام، جلال الدین رومی، با حافظ، یا از دیگر سفرنامه‌نویسان و تاریخ‌نگاران چون ابن بطوطه یا ابن خلدون، یا فیلسوفانی چون فارابی و ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی مشهور است.
