دامنه فعالیت‌های معدنی در کشور چنان گسترده شده که بنا بر تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت زیستگاه‌های باقیمانده یوز در ایران هم قرار است در اختیار معدن‌کاوان قرار گیرند.
رخدادشهر: به استناد یک خبر منتشر شده در ایسنا، سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان سمنان از آزادسازی پهنه‌های معدنی در این استان به نام‌های خارتوران، عباس آباد و طرود، خبر داده است. علی اکبر علیخانی در جمع خبرنگاران گفته: «براساس اعلام ستاد وزارت، عملیات بروز رسانی وانجام اصلاحات فنی ضروری سامانه کاداستر به پایان رسیده و همزمان با آزادسازی برخی پهنه های اکتشاف، امکان ثبت درخواست صدور پروانه اکتشاف توسط متقاضیان از طریق سامانه کاداستر نیز برقرار خواهدشد.» بر اساس برنامه زمانبندی اعلام شده روی سامانه کاداستر، این آزادسازی برای روز 27 اردیبهشت برنامه‌ریزی شده است.
نگاهی به این سامانه برای روز 27 اردیبهشت نشان می‌دهد، زون مشخص شده تقریبا همپوشانی بالایی با منطقه حفاظت‌شدهتوران یا خارتوران دارد که شامل منطقه حفاظت شده، پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش خارتوران است، که در مجموع ذخیره‌گاه زیست کره توران را تشکیل می‌دهند. این منطقه در حال حاضر مهمترین و یکی از دو زیستگاه پویا و باقی مانده یوزپلنگ آسیایی است. افزون بر یوزپلنگ، این محدوده حفاظتی زیستگاه دیگر گونه‌های ارزشمند پستاندارن و پرندگان است. از جمله این گونه‌ها می‌توان به پلنگ، غزال ایرانی (آهو)، جبیر، سیاه‌گوش، گربه شنی، گربه دشتی، بحری، دلیجه، عقاب طلایی اشاره کرد. افزون بر این توران از مهمترین زیستگاه‌های زاغ بور است که تنها گونه پرنده اندمیک ایران به شمار می‌آید. به واسطه چنین تنوع زیستی بی‌نظیری توران یکی از مهمترین مناطق حفاظتی ایران محسوب می‌شود و باز شدن پای معدنکاران به این منطقه و حتی حاشیه آن می‌تواند ضربه جبران‌ناپذیری به گونه شکننده‌ای چون یوز و دیگر بخش‌های تنوع زیستی کشور بزند. در نتیجه چنین تصمیم و اعلامی آنقدر عجیب است که باعث شگفتی کارشناسان و متخصصان حفاظت در ایران شده است.
همچنین بر اساس همین سامانه، زون بعدی که زمانبندی آزادسازی آن روز یکم خرداد آتی مشخص شده، تطبیق نسبتا کاملی با پناهگاه حیات وحش میاندشت، پارک ملی ضامن آهو، منطقه حفاظت شده ساریگل و پارک ملی سالوک دارد و تقریبا در مجاورت پارک ملی گلستان قرار گرفته است. بر اساس مستندات موجود میاندشت یکی از دو منطقه زاد‌آور یوز در چند سال گذشته ایران بوده و بارها رفت و آمد یوزها بین توران و میاندشت در یک دهه گذشته ثبت شده است.
به نظر می‌رسد اگر اقدام یاد شده برای آزادسازی این مناطق جهت اکتشافات معدنی قطعی شود، نه تنها امیدواری‌های اندک به حفاظت از یوزپلنگ ایرانی بر باد می‌رود، بلکه وضعیت حفاظتی برخی از گونه‌های مهم در ایران نیز به خطر خواهد افتاد. این در شرایطی است که مناطق ذکر شده در زمره مناطق چهارگانه حفاظتی هستند و بر اساس بند الف ماده (3) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، سازمان حفاظت محیط‌زیست نماینده دولت در مناطق چهارگانه از لحاظ مالکیت بر منابع و اراضی ملی و دولتی تعیین شده است. به این ترتیب مشخص نیست معاونت امور معادن و صنایع معدنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان سمنان بر چه اساسی چنین فرمانی برای آزادسازی معدن‌کاوی در عرصه‌های یاد شده صادر کرده است.
سازمان حفاظت محیط زیست: هیچ مجوزی صادر نکرده‌ایم
رضا اقتدار مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست درباره معدن‌کاوی در حاشیه پارک ملی توران، پناهگاه حیات وحش میاندشت و پارک ملی ضامن آهو می‌گوید: اگر قرار باشد مجوزی صادر شود دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق باید این مجوز را صادر کند و به طور قاطع می‌گویم تاکنون هیچ مجوزی صادر نشده است.
پیام ما نوشت، او می‌افزاید: وزارت صنعت محدوده‌های معدنی را در قالب پهنه‌های معدنی تعریف می‌کند. علاوه بر این محدوده‌های مناطق چهارگانه در سامانه کاداستر وزارتخانه ثبت شده است و چنانچه محدوده های معدنی با محدوده های مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت حفاظت محیط زیست در فرایند مزایده قرار گیرد از سازمان محیط زیست استعلام می شود و بدون مجوز سازمان محیط زیست هیچ فعالیت معدنی امکان‌پذیر نیست. مطمئن باشید چنانچه قرار بر یک فعالیت معدنی باشد از ما استعلام می گیرند و ما هم با آن مخالفیم و مجوز جدیدی را صادر نکرده‌ایم.
