۴ ماه آتش به جان یک تالاب بین‌المللی / نافرجامی مذاکرات با عراق برای خاموش کردن آتش هورالعظیم
۴ ماه است که تالاب بین‌المللی هورالعظیم در بخش عراقی خود در آتش می‌سوزد و دود آتش‌سوزی‌ها به چشم شهروندان خوزستانی می‌رود.
رخدادشهر: پاییز دیرهنگام امسال آتش هورالعظیم را زنده نگه خواهد داشت. دودی که از ۴ماه پیش از قسمت عراقی هور به ایران آمده، هنوز پابرجاست و این روزها باعث تعطیلی ادارات و نوبت صبح مدارس هویزه شده است.
ایاد مطوری، فرماندار هویزه از تعطیلی ادارات و نوبت صبح مدارس این شهرستان در روز دوشنبه به‌دلیل آلودگی ناشی از دود آتش‌سوزی در بخش عراقی هورالعظیم خبر داد و گفت: درصورت تداوم این شرایط، مدارس هویزه در نوبت ظهر نیز تعطیل خواهند شد. این آتش‌سوزی با خشک شدن قسمت عراقی هورالعظیم که به آن «هورالحویزه» می‌گویند، از ابتدای تابستان زبانه کشیده و تاکنون خاموش نشده است.
مسئولان استانی بارها درخواست اعزام بالگردهای آبپاش به بخش عراقی هورالعظیم را به وزارت امور خارجه داده‌اند، ولی هنوز هیچ نامه‌نگاری‌ای به نتیجه نرسیده است؛ ظاهرا برای عراقی‌ها دودی که به چشم ایرانی‌ها می‌رود، اهمیتی ندارد.
سیدباقر موسوی، از فعالان محیط‌زیست خوزستان در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید که شرایط در عراق مثل یک‌ماه پیش است که با همشهری مصاحبه کردم. آتش‌سوزی در بخش ایرانی تالاب (حوالی حوضچه شماره یک) هم شروع شده، ولی گسترده نیست. هنوز تالاب کمی رطوبت دارد.
تالاب هورالعظیم بین ایران و عراق مشترک است. دایک‌های مرزی اتصال قسمت‌های شرقی و غربی تالاب را مسدود کرده است. بخش غربی که در عراق قرار دارد و عمیق‌ترین نقطه تالاب در آنجاست و نیزارهای بلندی دارد، کاملا خشک شده و بخش جنوبی آن به‌دلیل ورود فاضلاب‌های صنعتی و شهری کارکرد تالابی خود را از دست داده است. این فعال محیط‌زیست امیدوار است که باران پاییزی زودتر از راه برسد و آتش را در همه مناطق خاموش کند.
او در مورد دلایل آتش‌سوزی در هورالحویزه (بخش عراقی هورالعظیم) می‌گوید: دلایل مختلفی وجود دارد. این نیزارها با یک ته سیگار به‌راحتی آتش می‌گیرند. برخی شکارچیان برای اینکه میدان دید بهتری برای شکار پرندگان مهاجر در پاییز و زمستان داشته باشند، در تابستان نیزارها را آتش می‌زنند. نیروهای مرزبانی هر دو کشور برای دید و اشراف بهتر به منطقه ممکن است دست به این کار بزنند. متأسفانه افرادی هم وجود دارند که برای سرگرمی چنین کاری را انجام می‌دهند.
در بخش ایرانی رطوبت خاک مانع از شدت گرفتن آتش‌سوزی‌ها شده، ولی به هیچ عنوان به‌معنای تامین حقابه تالاب نیست. سیدباقر موسوی می‌گوید: اصلی‌ترین مسیر تامین حقابه رود کرخه است که آب در آن راکد مانده و این بدان معناست که هیچ آب اضافه‌ای از سدهای بالادست برای هورالعظیم رهاسازی نشده و هر چه هست تا ۸۰درصد از پساب کشاورزی و صنعتی است که پشت دایک‌های مرزی به‌صورت مصنوعی بستر خاک را خیس کرده است؛ بنابراین تا زمانی که باران نبارد، آتشی خاموش نخواهد شد.
به اعتقاد او، مهم‌تر از آتش‌سوزی در تالاب هورالعظیم، نرسیدن حقابه تالاب است؛ چرا که نیزارها به مرور زمان درصورت تداوم خشکیدگی بستر تالاب از بین می‌روند. سیدباقر موسوی می‌گوید: حقابه تالاب هورالعظیم از سدهای حوضه آبریز کرخه و سدهای کرخه و سیمره و... تامین نمی‌شود.
سال قبل بخشی از دام‌های مردم منطقه (گاومیش‌ها) به‌دلیل خشک شدن بستر تالاب تلف شدند و حالا ساکنان و حیات‌وحش منطقه چشم‌شان به آسمان است. با خشک شدن بخش عراقی تالاب، جمعیت خوبی از شنگ (سمور آبی مکسول یا شنگ میان رودان) به بخش ایرانی تالاب آمده است. این گونه زندگی‌اش به‌شدت به آب وابسته است. از دیگر نگرانی‌های فعالان محیط‌زیست «لاک‌پشت فراتی »، گونه در معرض انقراض است که زیستگاه اصلی‌اش هورالعظیم است.
مذاکرات بی‌نتیجه
با وجود گذشت حداقل ۴ماه، رایزنی‌های بین‌المللی هنوز به نتیجه نرسیده است. در سال ۹۷عملیات اطفای حریق با یک هواپیمای آبپاش ایرانی با ظرفت ۴۰هزار لیتر و ۲بالگرد انجام شد.
احمد لاهیجان‌زاده، مسئول پیگیری و اجرای سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در حوزه محیط‌زیست که در آن سال مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان بود به همشهری می‌گوید: در آن زمان اخذ مجوز وزارت امورخارجه ایران از دولت عراق مدت زیادی به طول انجامید و اگر اشتباه نکنم حدود ۲ماه طول کشید تا هماهنگی‌های موردنیاز انجام شود. وزارت امور خارجه، مرزبانی و نیروهای انتظامی باید هماهنگ می‌شدند.
همشهری نوشت، حدود ۲هفته نیز مسائل داخلی به طول انجامید؛ مسائلی مثل امکان حضور بالگرد در منطقه، امکانات موردنیاز در منطقه، تامین‌کننده سوخت بالگردها و محل برداشت آب موردنیاز، محل فرود پرنده‌ها، اقامت خلبان‌ها و... . بعدها هم یک هواپیمای اطفای حریق «ایلوشین» به ناوگان داخلی در کشور اضافه شد. ۲سال خشکسالی پیاپی، دود ناشی از آتش‌سوزی نیزارها را نیز به مشکل ریزگردها در این منطقه اضافه کرد. متأسفانه در مسئله آتش‌سوزی نیز مسائل زیست‌محیطی ایران برای دولت عراق اولویت ندارد.
انتهای پیام/
