رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی ایران از کاهش ۵۰ درصدی گردشگران نوروزی خبر داده است
نوروز بی‌مسافر
هزینه سفر و مراکز اقامتی در ایران گران است. هزینه حملونقل هم گران است و باتوجه‌به شرایط نابسامان اقتصادی و نابسامانی ایجادشده در گردشگری، چگونه می‌توان انتظار داشت سفرهای داخلی رونق داشته باشد؟
رخدادشهر: کمتر از دو هفته تا شروع تعطیلات نوروزی باقی مانده و سایه مشکلات معیشتی آنقدر سنگین است که مثل سال‌های دور خبری از شور و حال رسیدن بهار بین مردم نیست. آنها که با فشارهای اقتصادی هر روز شاهد کوچک شدن سفره‌هایشان هستند، حالا دیگر تعطیلات سالانه را هم به گرانی باخته‌اند و باید قید سفر نوروزی را بزنند. اظهارات اخیر رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی نشان از گستردگی ابعاد این ماجرا دارد. در وضعیت نابسامان اقتصادی تنها مسافران نیستند که از میدان کناره گرفته‌اند، بلکه فعالان این حوزه هم هزینه سنگینی بابت این شرایط می‌پردازند. در میان مسافران هرساله نوروز، هستند کسانی که به ترفند سفرهای اقساطی متوسل می‌شوند تا شاید بتوانند چندروزی از سختی زندگی فاصله بگیرند و به سفر پناه ببرند، اما بسیارند آنها که حتی توسل به این ترفند هم در توانشان نیست. هرچند ارگان‌های مختلف پیش‌بینی می‌کنند سفرهای نوروزی بین ۱.۵ تا ۷ درصد رشد داشته باشند، در جامعه و بخش‌های مرتبط با مسافران در حوزه گردشگری اما خبرهای دیگری است.
در حالی مسئولان و متولیان حوزه گردشگری تنها راه نجات این بخش را از رکود رفع ایران‌هراسی می‌دانند که افزایش نرخ ارز و به‌عبارتی دیگر، کاهش ارزش پول ملی سفر را از سبد هزینه بسیاری از ایرانیان حذف کرده و از طرفی افزایش تعرفه خدمات در نتیجه رکود چندساله و تورم روبه‌رشد در کشور، در کنار مسائل سیاسی و دیپلماتیک، ایران را از مقصد بسیاری از گردشگران بین‌المللی خط زده است. وضعیتی که رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی آن را تشریح می‌کند، حقیقتی است که گویی بسیاری از دستگاه‌ها آن را نادیده می‌گیرند و سعی دارند حداقل در خبرها حال‌وهوای سفرهای نوروزی را حفظ کنند، اما آنها هم خوب می‌دانند که حقیقت چیست.
«حرمت‌الله رفیعی»، رئیس انجمن صنفی خدمات مسافرتی، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا از کاهش ۵۰ درصدی سفرهای داخلی، گردشگری ورودی و خروجی کشور خبر داده است. به گفته او وضعیت دفاتر خدمات مسافرتی در مقایسه با سال‌های گذشته نامطلوب است: «تعداد زیادی از دفاتر خدمات مسافرتی هم اعلام کرده‌اند کمتر از دو هفته مانده به آغاز سال جدید و تعطیلات نوروزی، هنوز نتوانسته‌اند جذب مسافر داشته باشند و حتی نمی‌توانند به اتباع خارجی هم بلیت بفروشند.» او معتقد است: «نوروز ۱۴۰۴ برای آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی، نوروز تلخی است. آمارها نشان می‌دهد روند گردشگری دچار عقب‌گرد است و تمام ابزارهای موجود که در اختیار این بخش هستند، مسیری را طی می‌کنند که به گردشگری ایران آسیب وارد می‌کنند.»
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی درباره دلیل به‌وجود آمدن شرایط موجود می‌گوید: «مهمترین عاملی که باعث ریزش گردشگر ورودی و خروجی و حتی گردشگری داخلی شده، نبود ثبات در نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی است. فعالان گردشگری ایران هم نمی‌دانند باید چه کار کنند؟ در این شرایط مردم نمی‌دانند اصلاً باید سفر بروند یا نه؟» او با یک حساب سرانگشتی هزینه سفر به جزیره کیش را محاسبه کرده و گفته است: «سفر کیش با احتساب بلیت هواپیما، اقامت هتل و… برای هر نفر ۵۰ میلیون تومان و برای یک خانواده چهارنفری حدود ۲۰۰ میلیون تومان هزینه دارد» و در ادامه می‌گوید: «افرادی که هنوز سفر را در سبد خانوار خود حفظ کرده‌اند هم نمی‌توانند در وضعیت فعلی برای سفر تصمیم بگیرند. متأسفانه سفر به‌تدریج از سبد خانوار حذف می‌شود و این اتفاق در حالی افتاده است که متولیان، فعالان و دست‌اندرکاران گردشگری کشور سالیان زیاد زحمت کشیدند تا گردشگری ایران را در جایگاهی بنشانند که مردم ایران مثل همه‌جای دنیا بتوانند از سفر بهره‌مند شوند.»
سفر به ترکیه همچنان ارزانتر از سفر داخلی است
مشکلات گردشگری کشور اما تنها به کاهش میزان سفرها و دلایل آن برنمی‌گردد، به‌گفته رفیعی اتفاقات دیگری زیر پوست این بخش در حال وقوع است که منجر به آسیب به کلیت گردشگری کشور شده است. از تعیین مالیات بدون سازوکار مشخص تا دریافت نرخ خدمات در برخی بخش‌ها به‌صورت دلاری از گردشگران، اینها مواردی است که مشکلات این بخش را شدید کرده است.
امسال در گردشگری ورودی تقریباً نزدیک به صفر هستیم و گردشگری خروجی هم رونق ندارد. در گزارش آمار سفر کشور ترکیه نیز امسال ایرانی‌ها طلایه‌دار ورود به آن کشور شدند. چرا این اتفاق افتاده؟ چون سفر به روستای وان ترکیه که مقصد گردشگری هم نیست ارزانتر از سفرهای داخلی است
به‌گفته رفیعی: «در همه جای دنیا گردشگری و حملونقل معاف از مالیات هستند، متأسفانه براساس قانون مصوب‌شده در مجلس، گردشگری معاف از مالیات در بخش دریایی، ریلی و جاده‌ای شده و سفرهای هوایی در آن لحاظ نشده است. این قانون در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست. این روند موجب افزایش هزینه پکیج‌های سفر می‌شود و قیمت نرخ هواپیما و هتل را افزایش می‌دهد.» نتیجه این امر گران شدن سفر به ایران است که رفیعی تبعات آن را این‌طور نقل می‌کند: «در دیدار با برخی سفرای خارجی به آنها تأکید کرده‌ایم، همان اندازه که ما به کشورتان گردشگر اعزام می‌کنیم شما هم موظفید به ایران گردشگر بفرستید. اما آنها در پاسخ گفتند ما حرفی برای ایجاد توازن در اعزام گردشگران نداریم، ولی شما هم باید هزینه‌های سفر به ایران را متعادل کنید و مانند کشورهای دیگر با گردشگران برخورد کنید. چون پکیج‌های سفر به ایران برای گردشگران خارجی گران تمام می‌شود.
حرف آنها ابتدا باتوجه‌به کاهش ارزش پول ملی کشور برای ما سنگین تمام شد. چون معتقد بودیم سفر به ایران با این شرایط بسیار ارزان است. ولی وقتی نشستیم و محاسبه کردیم، متوجه گران بودن هزینه سفر به ایران شدیم. هزینه سفر و مراکز اقامتی در ایران گران است. هزینه حملونقل هم گران است و باتوجه‌به شرایط نابسامان اقتصادی و نابسامانی ایجادشده در گردشگری چگونه می‌توان انتظار داشت سفرهای داخلی رونق داشته باشد؟ کمتر از دو هفته به نوروز و شروع تعطیلات نوروزی مانده و هنوز دفاتر گردشگری ما نتوانسته‌اند جذب مسافر کنند. اکثر آژانس‌ها با مراجعه به انجمن صنفی گلایه دارند که از حجم گردشگران و مسافران کاسته شده و رزرو و فروش تورهای نوروزی آنها کم شده است.»
گردشگری ورودی نزدیک به صفر است
نکته مهمی که رفیعی در سخنانش به آن اشاره می‌کند، کاهش ۵۰ درصدی سفرهای نوروزی است: «حجم سفرهای نوروزی ۱۴۰۴ به‌میزان ۵۰ درصد نسبت به نوروز گذشته براساس رزرو تورها کاهش دارد. البته سال گذشته هم سفر رونق نداشت. ضمن اینکه نوروز سال ۱۴۰۳ براساس گزارش هتل‌ها فقط هتل‌های دو و سه ستاره پر شدند و هتل‌های چهار و پنج ستاره کشور خالی ماندند. امسال در گردشگری ورودی تقریباً نزدیک به صفر هستیم و گردشگری خروجی هم رونق ندارد. در گزارش آمار سفر کشور ترکیه نیز امسال ایرانی‌ها طلایه‌دار ورود به آن کشور شدند. درحالی‌که ایران هیچ‌وقت رتبه اول گردشگران ورودی به ترکیه نبود و همیشه جایگاه سوم را پس از روسیه و آلمان داشت. چرا این اتفاق افتاده؟ چون سفر به روستای وان ترکیه که مقصد گردشگری هم نیست، ارزانتر از سفرهای داخلی است.»
حقیقت به زبان آمار
در روزهای اخیر مرکز آمار ایران اطلاعات جدیدی درباره وضعیت سفر ایرانیان در بهار ۱۴۰۳ را بر مبنای نتایج طرح آمارگیری از گردشگران ملی منتشر کرده است. این گزارش اعلام کرده است: «در بهار سال ۱۴۰۳، ۵۲.۴ درصد از حدود ۲۷ میلیون خانوار کشور، حداقل یک سفر داشته‌اند. حدود ۷۱ میلیون و ۲۰۰ هزار سفر انجام شده و سفرهای بومی بیش از ۷۰ میلیون و ۶۰۰ هزار سفر بوده که ۴۹ درصد از آن با اقامت شبانه و ۵۱ درصد بدون اقامت شبانه بوده است.» شاید بدون مقایسه این آمار با آمار سال‌های قبل نتوان به درک دقیقی از وضعیت موجود رسید، وانگهی به‌گفته رفیعی و براساس آمارهای موجود دفاتر خدمات مسافرتی و وضعیت نابسامان حملونقل در آستانه نوروز کاهش ۵۰ درصدی آمار سفرهای نوروزی چندان دور از ذهن نیست.
پیام ما نوشت، اطلاعات مربوط به طرح آمارگیری از گردشگران ملی در سال ۱۴۰۰ (سالی که هنوز پاندمی کرونا بر سفرها سایه انداخته بود و موضوع واکسیناسیون همچنان در ایران مطرح بود)، نشان می‌دهد از مجموع ۲۶ میلیون و ۳۰۱ هزار و ۶۷۰ خانوار ایرانی، حدود ۳۰ درصد خانوارها، حداقل یک سفر داشته‌اند. نتایج همین طرح در بهار سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد بالغ‌بر ۶۰ درصد از ۲۵ میلیون خانوار ایرانی به سفر رفته‌اند. این آمار در ۱۰ سال گذشته و بهار سال ۱۳۹۳ بالغ‌بر ۵۸.۵ درصد از ۲۲ میلیون ۹۰۰ هزار خانوار ایرانی را شامل شده است.
انتهای پیام/
