حتی اگر در نیروگاه‌های دوگانه‌سوز کشور مازوت بسوزانیم هم برق کافی وجود ندارد
نیروگاه‌ها سوخت ندارند
از ۲ آبان ۱۴۰۳ شورای‌عالی انرژی جلسه تشکیل نداده است. بااین‌حال، تصمیمات بسیار مهمی در زمینه انرژی کشور گرفته شده و براساس اعلام رسمی دولت انجام خواهد شد؛ یکی از این تصمیم‌ها توقف سوخت مازوت در نیروگاه‌های دوگانه‌سوز است و دیگری قطع برق زمانبندی‌شده. گرچه بسیاری از مردم فکر می‌کنند دولت برق را گرو استفاده از مازوت گرفته است و مردم را در یک انتخاب قرار داده است که یا برق داشته باشید یا هوای سالم، اما کارشناسان بخش برق می‌گویند حتی اگر مازوت بسوزانیم هم برق نخواهیم داشت. یک عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران نیز به پیام‌ما توضیح داده است که نه‌فقط ناترازی گاز به‌عنوان سوخت اصلی نیروگاهی افزایش پیدا کرده بلکه میزان استحصال گاز کشور و همین‌طور ذخیره سوخت مایع نیروگاه‌ها از ۷۷ درصد به ۳۸ درصد کاهش پیدا کرده است.
رخدادشهر: رئیس‌جمهوری هفته گذشته دستور توقف مازوت‌سوزی را صادر کرد. دستوری که حالا معلوم می‌شود استفاده مطلوب و فرصت‌طلبانه از یک بحران واقعی بود. مشکل جدی در تأمین گاز نیروگاه‌های سراسر کشور وجود دارد و دولت ناگزیر است برخی از نیروگاه‌ها را از مدار خارج کند. حالا نیروگاه‌های دوگانه‌سوز را در صدر فهرست قرار داده است. موضوعی که به‌جای واکنش مثبت از سوی جامعه مواجه شود، با یک سؤال اساسی روبه‌رو شد: «یا نفس بکشیم یا برق داشته باشیم؟» سؤالی که هیچ‌یک از اعضای دولت و متولیان این بخش خود را موظف به پاسخگویی نکردند بلکه برخی بر ناچاری انتخاب یکی از این دو اصرار کردند.
روز گذشته یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که حقیقتاً اگر مازوت‌سوزی انجام نشود، تنها راه، قطعی زمان‌بندی برق و گاز خانگی و صنعتی است: «تجربه قطع برق صنعتی را در تابستان داشتیم که بخش صنعت و کشاورزی ضربه خورد و قطعی‌های مکرر مشکلات زیادی برای بخش خانگی ایجاد کرد. حالا اگر مازوت‌سوزی انجام نشود، ما منبع دیگری نداریم که بخواهیم برای تأمین گاز در ماه‌های آینده استفاده کنیم.»
ایلنا به‌نقل از «رضا سپه‌وند» نوشت: «در جلسات متعددی که با مجموعه‌های گاز، نیروگاه‌ها و وزارت نفت داشتیم بنا بر این شد به‌دلیل ناترازی‌هایی که در حوزه انرژی وجود دارد، برای اینکه در تأمین گاز زمستان مشکلی نداشته باشیم، سوخت نیروگاه‌ها از منابع دیگر تأمین شود؛ یکی از آن منابع مازوت است که متأسفانه ناچار هستند برای تأمین گاز نیروگاه‌ها مازوت‌سوزی صورت گیرد. اینکه آقای رئیس‌جمهور دستور دادند مازوت‌سوزی قطع شود، بحث مفیدی است؛ اما ناچاراً این مشکل وجود دارد و قطعاً قطعی‌های برق و گاز به این شکل رخ خواهد داد. ما باید واردات گاز را انجام دهیم، اما متأسفانه در این فصل از سال، ترکمن‌ها قیمت گاز را بالا می‌برند که برای ما به‌صرفه نیست؛ باید مدیران بالادستی برای این امر فکری کنند.»
به‌گفته او، نکته دیگر این است که باید سرمایه‌گذاری در تولید گاز صورت گیرد که ما افزایش تولید گاز را داشته باشیم. باید از افت فشار ذخایر گازی‌مان جلوگیری کنیم تا بتوانیم گاز بیشتری تولید کنیم که نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی داریم و باید در اسرع وقت این را انجام دهیم.
سوخت نداریم
«حمیدرضا صالحی» عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران است. او توضیح می‌دهد: «مسئله نبودن گاز است. در زمستان ما همیشه مشکل کمبود گاز داریم. امسال میزان تولید گاز افت کرده است. میزان فشار مخازن ما امسال برای استحصال گاز کافی نیست. این بخش نیاز به سرمایه گذاری دارد تا این افت ایجاد نشود. اما ما تا امروز نتوانستیم این سرمایه‌گذاری را انجام دهیم. از طرفی هم در مصرف نتوانستیم سیاست درستی اعمال کنیم تا مصرف را کاهش دهیم. کلاً در بهینه‌سازی مصرف موفق نبودیم. همه اینها موجب شد تا فاصله بین تولید و مصرف زیاد شود و کمبود ما افزایش پیدا کند.»
او توضیح می‌دهد که حالا همه تلاش دولت بر این است که نگذارد گاز منازل که بیشترین مصرف بخش گاز است، قطع شود: «الان نیروگاه‌هایی که گاز مصرف می‌کنند نیز دچار چالش شدند؛ چون گاز کمتری به آنها داده می‌شود. سال‌های گذشته مخازن سوخت مایع هم شرایط بهتری داشت. امسال این ذخیره هم کم شده است. پارسال ۷۷ درصد مخازن پر بود، اما امسال ۳۸ درصد پر است. مازوت هم که پیامدهای محیط‌زیستی بسیار و آلودگی هوای بالا دارد. حالا باید در انتظار خاموشی‌های مکرر برای بخش خانگی و پیش‌ازآن، برای بخش صنعتی باشیم. متأسفانه در تابستان به‌دلیل قطع برق صنایع خسارت‌های فراوان به این بخش بودیم، حالا باید شاهد تکرار این اتفاق در زمستان هم باشیم. میزان ناترازی گاز به‌حدی است که حتی اگر مازوت بسوزانیم هم باز ناترازی برق و قطع برق داریم.»
«محسن طرزطلب»، مدیرعامل سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌گوید تنها راه‌حل توسعه برق تجدیدپذیر است: «خوشبختانه رئیس‌جمهوری توجه ویژه‌ای به این بخش دارد و ما تمام تلاشمان را می‌کنیم تا بتوانیم با توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر مانند نیروگاه‌های بادی و خورشیدی این ناترازی را جبران کنیم. همان‌طور‌که می‌دانید این موضوع در برنامه هفتم هم تکلیف شده است.»
پیام ما نوشت، او می‌گوید تلاش ساتبا بر این است که بتوانند تا تابستان سال آینده ظرفیت قابل‌توجهی را وارد مدار شبکه برق‌رسانی کنند: «البته ناترازی به میزانی است که نمی‌توانیم آن را رفع کنیم، اما سهم مؤثری در کاهش آن خواهیم داشت. برنامه ما این است که بتوانیم تا پایان دولت چهاردهم ۳۰ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر وارد مدار کنیم. این یک حرکت جهشی بسیار بزرگ است.»
آخرین وضعیت ناترازی
۱۸ آبان امسال، یعنی همین چندروز قبل، وزارت نیرو با انتشار خبری در وب‌سایت خبری این وزارتخانه اعلام کرد امسال ناترازی گاز به حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید.
«سعید توکلی»، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، اعلام کرده بود: «بالغ‌بر ۷۴ درصد تأمین گاز کشور از میدان گازی پارس جنوبی صورت می‌گیرد و در حال حاضر، روزانه ۸۰۰ میلیون مترمکعب گاز پالایش‌شده به شبکه سراسری تزریق می‌شود که از این مقدار با‌توجه‌به قراردادهای بلندمدت صادراتی که داریم، بخش اندکی صادر می‌شود و بقیه به مصارف داخلی می‌رسد. بالغ‌بر ۴۰ هزار کیلومتر خط لوله فشار قوی در شبکه انتقال گاز داریم و بیش از ۹۰ ایستگاه تقویت فشار و همه این ناوگان را بالغ‌بر ۳۴۰ توربوکمپرسور مدیریت می‌کند و در اقصی نقاط کشور حتی در جاهایی که بعضاً شاید کمتر نام آن را شنیده باشند، گاز توزیع می‌شود. نزدیک به ۷۲ درصد تأمین انرژی کشور وابسته به گاز است.»
وزارت نفت اعلام کرده است میزان ناترازی گاز در زمستان امسال به حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید و این درحالی‌است که میزان وابستگی انرژی کشور به گاز ۷۲ درصد است
به‌گفته او، در حال حاضر ۵۱ درصد گاز تولیدی کشور در بخش خانگی، تجاری، حمل‌ونقل و صنایع جزء مصرف می‌شود که سهم این بخش‌ها در زمستان تا ۸۵ درصد هم می‌رسد؛ یعنی وقتی در روزهای سرد زمستان تولید و توزیع گاز کشور به ۸۵۰ میلیون مترمکعب در روز رسید، مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری، حمل‌ونقل و صنایع خرد تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب هم می‌رسد و بقیه گاز را به سایر مصارف از جمله صنایع عمده شامل سیمان، پتروشیمی، فولاد، مس، آلومینیوم و نیروگاه‌ها تحویل می‌دهیم: «امسال یک پدیده‌ای در ابتدای آبان اتفاق افتاد و براساس نظر هواشناسی، یک توده سرد اسکاندیناوی آمد. به‌موجب این توده سرد اسکاندیناوی ۱۱ تا از استان‌های شمالی ما همزمان افزایش برودت داشت و این افزایش برودت باعث کاهش دما به اندازه میانگین ۱۲ درجه شد. در بقیه دنیا سبد انرژی متنوع است، یعنی فقط به گاز متکی نیستند.
مثلاً کشور چین که یک کشوری است که طبیعتاً میزان تولید آن با میزان مصرف ما برابر است و مهمتر از این سبد انرژی‌ای که دارد نزدیک به ۶۰ درصد آن زغال‌سنگ است و درصد کمی از گاز بهره‌مند است و براساس استراتژی توسعه صنعتی و طرح آمایش سرزمینی که دارند، زغال‌سنگ و سوخت‌هایی که سوخت اصطلاحاً فسیلی است و نسبت به بحث هوای پاک یک محدودیتی است، در نقاطی استفاده می‌کنند که این باعث افزایش آلودگی نشود. علت اصلی ناترازی گاز در ایران که اولاً سبد انرژی ما متنوع نیست و وابستگی ۷۲ درصدی به گاز داریم و ثانیاً مصارف ما در تمامی بخش‌ها از خانگی گرفته تا نیروگاه‌ها و صنایع، بهینه نیست. پیش‌بینی ما بین ۲۵۰ میلیون مترمکعب یا ۳۰۰ میلیون مترمکعب است و علت آن هم وابستگی بیش‌ازحد مصرف‌کننده‌ها به گاز است.»
دستورات نه‌گانه
شورای اقتصاد در جلسه دوشنبه ۱۴ آبان‌ماه ۱۴۰۳ گزارش سازمان برنامه‌وبودجه کشور درباره راهکارهای اضطراری و کوتاه‌مدت برای کاهش ناترازی گاز طبیعی در ماه‌های سرد سال ۱۴۰۳و رفع ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی را مورد بررسی قرار داد.
در این جلسه ۹ تصمیم برای کاهش ناترازی گاز در کشور اتخاذ شد:
از دومین روز آبان و در بحبوحه مشکلات انرژی کشور شورای‌عالی انرژی جلسه برگزار نکرده است، اما شورای اقتصاد ۹ تصمیم برای انرژی کشور اتخاذ کرده است
۱. وزارت نفت با همکاری سازمان برنامه‌وبودجه کشور مکلف است در اسرع‌وقت تعرفه‌های جدید گاز بخش خانگی را با برخورداری از آثار بازدارنده مشهود برای مصارف نامتعارف و غیرضرور طراحی و جهت تصویب به هیئت وزیران ارائه کند.
۲. وزارت نفت از طریق شرکت ملی گاز ایران مکلف است ظرف ۱۵ روز دستورالعمل و قرارداد تیپ با موضوع توسعه شرکت‌های کارور با هدف صرفه‌جویی در مصرف گاز را تهیه و ابلاغ کند. ضروری است در این دستورالعمل سازوکارهای ارائه گواهی سپرده گاز با ویژگی قابلیت معامله در بورس یا واگذاری طی توافق دوجانبه و تضمین قراردادی عدم قطع در شرایط مدیریت مصرف، در ازای تحقق صرفه‌جویی در مصرف گاز با اعمال ضرایب تصحیح دمایی پیش‌بینی شود. شرکت ملی گاز موظف است تا یک ماه پس از ابلاغ دستورالعمل فوق نسبت به انعقاد قرارداد با شرکت‌های کارور اقدام کند.
۳. صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری وزارت نفت اقدامات لازم را برای فرهنگسازی در زمینه کاهش مصرف گاز طبیعی در بخش‌های مختلف در ماه‌های سرد سال ۱۴۰۳ به انجام رساند.
۴. دستگاه‌های اجرایی مکلف به تعیین دمای آسایش و محدوده زمانی مصرف برای تجهیزات گرمایشی در ساختمان‌ها و تأسیسات مربوطه در ماه‌های سرد سال هستند.
۵. ابلاغ کاهش ساعات کاری واحدهای تجاری بزرگ و تعطیلی و یا کاهش ساعت کاری واحدهای آموزشی و اداری در شرایط اوج مصرف براساس مصوبه کارگروه تأمین پایدار سوخت زمستانی سال ۱۴۰۳ انجام می‌گیرد.
۶. وزارتخانه‌های نیرو و صمت مکلف به رعایت سقف میزان سوخت معادل ماهانه تعیین‌شده برای واحدهای نیروگاهی و صنعتی براساس ابلاغیه دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی کشور هستند. هرگونه تغییر در ارقام مذکور صرفاً با تأیید آن شورا صورت می‌گیرد.
۷. استانداری‌های سراسر کشور با همکاری دادستان‌های مراکز استان همکاری لازم جهت تأمین سوخت مایع زمستانی نیروگاه‌ها و صنایع توسط وزارت نفت را به‌عمل آورند.
۸. وزارت نفت مکلف است با همکاری گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملی استاندارد نسبت به واردات نفت گاز اقدام کند.
۹.وزارتخانه‌های نفت و امور خارجه مکلفند با بهره‌گیری کامل از ظرفیت‌های خود و برخورداری از دیپلماسی فعال، زمینه لازم برای از سرگیری واردات گاز طبیعی از کشور ترکمنستان را فراهم آورند.
انتهای پیام/
