رخدادشهر: در شرایطی که یوزپلنگ آسیایی شناخته‌شده‌ترین گونه در حال انقراض حیات وحش ایران است و براساس آخرین آمارهای سازمان حفاظت محیط‌زیست، کمتر از ۳۰ فرد از این گونه در طبیعت کشورمان باقی مانده، صبح روز یکشنبه ششم فروردین بار دیگر شاهد تلف شدن یک یوز ایرانی بر اثر تصادف در محور میامی - عباس‌آباد استان سمنان در حوالی سه‌راهی زیدر بودیم، یعنی همان جاده و تقریبا همان نقطه‌ای که از سال ۸۹ تا کنون، مرگ ده یوزپلنگ ایرانی بر اثر تصادف با خودروهای عبوری در آن به ثبت رسیده است. البته نکته‌ای که اتفاق اخیر را نسبت به وقایع مشابه گذشته فاجعه‌آمیزتر کرد، این است که «ماجراد»، یوز کشته‌شده در این حادثه، یک ماده بالغ بود که سه جنین یوز در شکم خود داشت.
اما در حالی چنین فاجعه‌ای در نخستین روزهای سال ۱۴۰۲ در محیط‌زیست ایران رخ داد که در تاریخ ۱۴ مرداد سال گذشته نیز دقیقا اتفاقی مشابه در همین جاده میامی - عباس‌آباد به وقوع پیوسته بود و در آن حادثه، یک توله یوزپلنگ ماده دختر حدودا دو ساله، در حد فاصل سه‌راهی زیدر تا کاروانسرای میاندشت بر اثر تصادف با یکی از خودروهای عبوری جان خود را از دست داده بود. این در حالی است که در فاصله سال‌های سال ۸۹ تا ۱۴۰۰ نیز هشت مورد تلفات یوزپلنگ ایرانی در همین جاده بر اثر تصادف به ثبت رسیده بود. تکرار این حادثه در سال گذشته نشان داد که نیاز جدی به ایمن‌سازی جاده میامی - عباس‌آباد که در حاشیه مهمترین زیستگاه یوز ایرانی قرار گرفته است و یکی از اصلی‌ترین کریدورهای تردد این گونه ارزشمند محسوب می‌شود، وجود دارد.
بعد از حادثه مرداد ۱۴۰۱، مطالباتی که فعالان محیط‌زیست از گذشته درباره لزوم بهبود وضعیت ایمنی جاده میامی - عباس‌آباد مطرح کرده بودند، شکلی جدی‌تر به خود گرفت و یک کارزار اینترنتی نیز در همین زمینه به راه افتاد و نزدیک ۵۲ هزار نفر این کارزار را امضا کردند. در شهریورماه ۱۴۰۱ نیز حسن اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست نسبت به این کارزار واکنش نشان داد و اعلام کرد که «وزارت راه و شهرسازی برای تامین بودجه ایمن‌سازی جاده عباس‌آباد – میامی اعلام آمادگی کرده است و به‌زودی برنامه عملیاتی مربوط به ایمن‌سازی این جاده در حوزه‌های فنس‌کشی، نورپردازی، کاهش سرعت و اطلاع‌رسانی ارائه خواهد شد.»
اما از زمان مطرح شدن وعده جلب همکاری وزارت راه برای ایمن‌سازی جاده میامی - عباس‌آباد توسط معاون سازمان محیط‌زیست و در حالی که قرار بود اقدامات عملیاتی لازم در این خصوص در همان سال ۱۴۰۱ آغاز شود، تا این لحظه هنوز هیچ اقدام خاصی برای بهبود وضعیت ایمنی این جاده جهت امن شدن مسیر عبور یوزپلنگ رخ نداده است و هر لحظه امکان دارد که یک یوز ایرانی دیگر در این جاده تصادف کند و این گونه ارزشمند حیات وحش کشور یک گام دیگر به انقراض نزدیک شود.
افزایش تصادفات یوزپلنگ بعد از دوبانده شده جاده میامی – سبزوار در ابتدای دهه ۹۰
در همین راستا از مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان پرسیدیم که چرا هنوز مذاکرات مسئولان سازمان محیط‌زیست با وزارت راه و شهرسازی، سازمان راهداری، سازمان برنامه و بودجه، وزارت نیرو، پلیس راهور و سایر دستگاه‌های متولی برای ایمن‌سازی محور میامی - عباس‌آباد به جایی نرسیده است؟
بهرامعلی ظاهری نیز در پاسخ به خبرنگار ایلنا توضیح داد: از ابتدای دهه ۹۰ که جاده میامی – سبزوار به عنوان بخشی از جاده تهران – مشهد دوبانده شد، شاهد افزایش تصادفات جاده‌ای یوزپلنگ در این محور بودیم و با وجود این که طرح مطالعاتی مربوط به ایمن‌سازی جاده میامی – سبزوار از قبل تهیه شده است، اما این طرح هنوز عملیاتی نشده و به جز فنس‌کشی ۸ کیلومتر از مسیر حادثه‌خیر ۸۰ کیلومتری در سال ۹۷، هنوز اقدام خاصی برای ایمن‌سازی مسیر عبور یوزپلنگ در این جاده انجام نشده است.
وی افزود: جاده میامی - سبزوار از میان دو زیستگاه فوقانی و تحتانی یوز ایرانی در منطقه توران کشیده شده است و افزایش ترددها بعد از دوبانده شدن این جاده، عملا یک کانون داغ را از نظر احتمال وقوع تصادف در محور میامی به سبزوار در محدوده سه‌راهی زیدر تا عباس‌آباد، به وجود آورده است. البته فنس‌کشی بخشی از این محور در محدوده الحاک، تا حدودی احتمال وقوع تصادف یوزپلنگ را کاهش داده است، اما همچنان احتمال بالایی برای تکرار حوادث مشابه وجود دارد.
عملیاتی نشدن طرح مطالعاتی ایمن‌سازی جاده میامی – سبزوار که در دهه ۹۰ تهیه شد
ظاهری با اشاره به تهیه طرح مطالعاتی ایمن‌سازی مسیر عبور یوز ایرانی در جاده میامی – سبزوار در دهه ۹۰ گفت: از همان سال‌های ابتدایی دهه ۹۰، کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست به همراه متخصصان پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، مطالعاتی میدانی را برای رفع نقاط حادثه‌خیز این جاده انجام دادند و نتایج این مطالعات نیز به دستگاه‌های مسئول در سطح کشور تحویل داده شد. فنس‌کشی ۸ کیلومتر از طول جاده در محدوده الحاک به عنوان محل تصادف هشت یوزپلنگ، در همین راستا انجام شد، البته بودجه لازم برای فنس‌کشی و ایجاد زیرگذر برای تردد یوزپلنگ در سه نقطه از این محور، توسط خود سازمان محیط‌زیست تامین شد و دستگاه‌های دیگر تا کنون اقدامی عملیاتی برای بهبود وضعیت ایمنی این محور انجام نداده‌اند.
وی با بیان این که باید نگاهی ملی نسبت به لزوم ایمن‌سازی جاده میامی - سبزوار وجود داشته باشد و انجام این کار با بودجه‌های محدود استانی ممکن نیست، عنوان کرد: طرح مطالعاتی ایمن‌سازی مسیر عبور یوزپلنگ از گذشته تهیه شده و به دستگاه‌های مسئول ارائه شده است و اکنون وظیفه سایر دستگاه‌های متولی است که در این زمینه اقدام کنند. البته در سال‌های اخیر با تصویب شورای ترافیک استان سمنان، حداکثر سرعت مجاز در جاده میامی – سبزوار به ۸۰ کیلومتر بر ساعت کاهش یافت و تابلوهای راهنمایی مربوطه نیز نصب شد، اما قطعا این اقدام کافی نیست.
وظایف تمام دستگاه‌های متولی ایمن‌سازی جاده در طرح مطالعاتی مشخص شده است
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان با تاکید بر این که همچنان باید اقدامات دیگری برای بهبود وضعیت ایمنی مسیر عبور یوزپلنگ در جاده میامی - سبزوار انجام شود، توضیح داد: برای انجام این اقدامات تمام دستگاه‌های متولی حوزه ایمنی راه‌ها باید دست به دست هم بدهند و محیط‌زیست کشور را یاری کنند، زیرا محیط‌زیست و حیات وحش جزو انفال عمومی است و حفاظت از آن وظیفه تمام دستگاه‌هایی است که در این زمینه مسئولیت دارند. در طرح مطالعاتی مربوط به ایمن‌سازی جاده میامی - سبزوار که از قبل تهیه شده است، وظیفه تمام دستگاه‌های متولی در این خصوص مشخص شده و مهمترین راهکار برای بهبود وضعیت ایمنی این جاده، عمل به همین وظایف است.
ایلنا نوشت، وی در ادامه اظهار داشت: راهکارهای لازم برای بهبود وضعیت ایمنی جاده میامی - سبزوار از گذشته در طرح مطالعاتی مربوطه پیش‌بینی شده و به صورت مشخص تعریف شده است که در کدام محل‌ها باید زیرگذر یا روگذر مناسب برای تردد یوز ایرانی احداث شود و در چه نقاطی باید دوربین‌های کنترل سرعت نصب شود. همچنین در این طرح مشخص شده است که در کدام محدوده باید فنس‌کشی انجام شود و طول جاده باید به چه شکلی نورپردازی شود و تابلوهای هشداردهنده باید در کدام نقاط نصب شود.
عمل به وظایف تعیین‌شده، مهمترین راهکار بهبود وضعیت ایمنی مسیر عبور یوزپلنگ
ظاهری در پاسخ به این سوال که هرکدام از دستگاه‌های متولی برای ایمن‌سازی جاده میامی – سبزوار باید چه نقشی ایفا کنند، گفت: برای این که وضعیت ایمنی این جاده جهت تردد امن یوزپلنگ بهبود یابد، باید همان طرح مطالعاتی که از گذشته تهیه شده بود، پیاده‌سازی شود. در این طرح وظایف هر دستگاه تعریف شده است، به نحوی که مثلا فنس‌کشی جاده برعهده اداره‌کل راه و ترابری استان سمنان قرار داده شده یا به طور مثال، روشنایی مسیر و نصب چراغ‌های مربوطه نیز برعهده وزارت نیرو و اداره راه استان سمنان گذاشته شده است. همچنین در این طرح مشخص شده است که برای نصب دوربین‌های کنترل سرعت، باید پلیس راهور به همراه سازمان راهداری اقدام کنند و قطعا عمل به همین وظایف تعیین‌شده، مهمترین راهکار بهبود وضعیت ایمنی مسیر عبور یوزپلنگ است.
وی در پایان تصریح کرد: با توجه به این که مجموعه اقدامات و راهکارهای لازم برای ایمن‌سازی جاده میامی – سبزوار از قبل مشخص شده است، در حال حاضر مهمترین خواسته ما در این خصوص، این است که دستگاه‌های متولی هرکدام به وظایف تعیین‌شده برای خود عمل کنند. با توجه به حادثه تلخی که اخیرا در زمینه تصادف یک یوز ایرانی در این جاده رخ داد، امیدواریم در سال ۱۴۰۲ حتما اجرای همین راهکارهای پیش‌بینی‌شده آغاز شود.
انتهای پیام/